დამნისის არქელოგიური მუზეუმი

მდებარეობა

დმანისი მდებარეობს საქართველოს აღმოსავლეთ ნაწილში მაღალმთიანეთში, დაახლოებით 1,250 მეტრის სიმაღლეზე, აქ ზაფხული მოგვიანებით მოდის, ვიდრე მეზობელ ბოლნისში, რომელიც შედარებით დაბლა მდებარეობს. ყველაფერი საინტერესო მიმოფანტულია ქალაქის ირგვლივ. ეს არის ლამაზი მთები, მდინარე მაშავერას ხეობა, ლამაზი ტბები და დმანისის ხუროთმოძღვრება მისი არქეოლოგიით. დმანისი ცნობილია ქალაქის აღმოსავლეთით მდებარე ძველი დმანისის ნანგრევებით და მისი არქეოლოგიური სანახაობებით.
დმანისის ციხე-ქალაქი ორი მდინარეების – მაშავერას და ფინესურის შესართავთან არის. ციხის მთლიანი ტერიტორია ძალიან დიდი იყო, მაგრამ დღეს აქ მხოლოდ ნანგრევებია დარჩენილი.

ისტორია

ციხე აშენდა ადრე- შუა საუკუნეების ეპოქაში, რასაც ადასტურებს ზოგიერთი შენობა, რომელიც დღემდე შემორჩენილია მის ტერიტორიაზე. ეს არის სამი საეკლესიო ბაზილიკა, რომელიც აშენდა დაახლოებით მე -6 ან მე-7 საუკუნეში და მთლიანად გარემონტდა მე -18 საუკუნეში.

მე-9 საუკუნიდან დმანისი ბევრჯერ იყო არაბების, მუსულმანური სახელმწიფოების, სელჯუკების ხელში, მისი მდებარეობა სავაჭრო ურთიერთობებში ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რადგან ეს იყო დიდი აბრეშუმის გზა. 1123 წელს დავით აღმაშენებელი მოვიდა ციხე ქალაქ დმანისში. ეს იყო საქართველოს მმართველი, რომელმაც შეძლო დმანისიდან თურქების გაყვანა და მისი ტერიტორიის დაბრუნება. დმანისის ტერიტორიაზე შორეულ დროში სხვადასხვა ეროვნების ადამიანები ერთმანეთის გვერდით ცხოვრობდნენ. ეს მოიცავს ქართველებს, არაბებს, სომხებს, მონღოლებსა და რუსებს… მიუხედავად ამისა დმანისი ქრისტიანულ ქალაქად დარჩა საკუთარი კანონებით და ჩვევებით. ეს გაგრძელდა მე-14 საუკუნის ბოლომდე, როდესაც დმანისი ტამერლენმა დაიპყრო და მოსახლეობა თითქმის განადგურდა.

შუა საუკუნეებში ქალაქ დმანისი წარმოადგენდა ძალიან მნიშვნელოვან სავაჭრო ადგილს. აქ, შორეულ დროში, იყო ყველაზე მრავალფეროვანი საქონელი, იყო ძალიან ბევრი ხელოსანი, რომელთაც შეეძლოთ შეესრულებინათ მყიდველის ყველა სურვილი უმაღლეს დონეზე. მაგრამ უძველესი დმანისი არა მხოლოდ ვაჭრობისა და ხელოსნობის კერა იყო. ის ასევე ძალიან კარგად გამაგრებული ციხე-სიმაგრე იყო და ასრულებდა საქართველოს და ქართველი ხალხის დაცვის ფუნქციას.

რა ვნახოთ დმანისში?

დმანისი სიონი
დმანისის ტაძარი უკანასკნელი არქეოლოგიური მონაცემების მიხედვით მე -7 საუკუნეში აშენდა და მისი არსებობის მთელი დროის მანძილზე იგი მხოლოდ ერთხელ ან ორჯერ გადაკეთდა. დღეს ტაძარი მომქმედია და აქ ეკლესია რეგულარულად მართავს წირვას.

ტაძრის კედლებზე ბევრი ფრესკები არ დარჩენილა, მაგრამ საინტერესოა უძვლესი ნაგებობის ნახვა.
დმანისში ასევე შეგიძლიათ იხილოთ უძველესი აბანოები, სადაც ლეგენდის მიხედვით, დედოფალი თამარი დადიოდა. არსებობს უძველესი აბაზანაც, რომელიც ქვისგან არის გაკეთებული. აქ იყო მილები, რომლებშიც ცხელი და ცივი წყალი გადიოდა.

არანაკლებად საინტერესოა დმანისის არქეოლოგიური მუზეუმი. აქ შეიძლება ნახოთ ქალბატონის საფლავი, რომელიც ეკუთვნის ბრინჯაოს ხანს.

დღეს დმანისის ციხე-ქალაქი ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე გამოკვლეული. არქეოლოგები სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჯერ კიდევ მუშაობენ მის ირგვლივ.

დმანისში მიყავხართ თბილისი-ბოლნისის გზატკეცილს, რომელიც სომხეთისკენ მიემართება. სოფელთან დიდი დმანისი არის მოსახვევი რომელიც მიდის რაიონის ცენტრისკენ. აქ უკვე ყველაფერი ახლოსაა.